Model słupa dystansowego
16.00 – 24.00
Nazwa: Model słupa dystansowego
Producent: Pracownia Sztuk Plastycznych P. Kiałka
Data i miejsce powstania: 1957 r., Warszawa
Wymiary: wysokość: 860 mm, szerokość: 180 mm, głębokość: 180 mm
Technika/materiał: gips malowany na kolor szarego kamienia
|
|
| Kopia słupa poczty saskiej z 1725 roku, stojącego w Zgorzelcu. Kopia w kształcie wąskiego, ściętego u góry ostrosłupa o czterech bokach. W górnej części, na wysokości ok. ¾ każdego z boków, umieszczono w dwóch owalach obok siebie płaskorzeźby herbów Rzeczpospolitej i Saksonii. Herb Rzeczpospolitej to tarcza podzielona na cztery części. W lewym górnym rogu polski orzeł, w prawym górnym rogu litewska Pogoń (czyli rycerz na koniu ze wzniesionym mieczem). Niżej w lewym rogu ponownie Pogoń, a w prawym ponownie orzeł. Herb Saksonii jest podzielony pionowo na dwa pola. Po lewej stronie znajdują się dwa skrzyżowane miecze, a po prawej stronie fragment korony królewskiej. Pod godłami umieszczono wyryty ozdobny monogram AR – Augustus Rex. Na boku słupa skierowanym do Sali, pod herbem królewskim wyryto listę nazw miejscowości do których prowadził dany trakt. Przy każdej nazwie znajduje się odległość do tej miejscowości mierzona od słupa, wyrażona w milach. Np. Sagan (Żagań), odległość 8 i ¾ mili (ok. 78 km), Liegnitz (Legnica) – 12 ½ mili (ok. 112 km), Lauban (Lubań) 3 ¾ mili (ok. 34 km), Hirschberg (Jelenia Góra) 9 ¼ mili (ok. 83 km). Pod listą miejscowości umieszczona jest data postawienia słupa: 1725 r. i wyryta trąbka pocztowa. Słup posadowiono na czworobocznym postumencie. Słupy pocztowe dzieliły trasę przejazdu poczty na ustalone odcinki określonej długości. Znacząco usprawniały komunikację pocztową oraz wyznaczały przebieg każdego traktu pocztowego. Pomysłodawcą i głównym ich architektem był Adam Friedrich Zürner (1679-1742), od 1716 roku główny geograf księcia-elektora saskiego i autor pierwszej pocztowej mapy Saksonii wydanej w 1717 roku. W 1720 roku otrzymał zadanie opracowania systemu oznaczania szlaków pocztowych i stworzenia sieci milowych słupów na terenie Saksonii. Na potrzeby poczty wprowadzono w Saksonii oraz Polsce od 1722 roku nową miarę odległości – milę pocztową, której długość wynosiła (w odróżnieniu od mili pruskiej) 9062 m i która pokonywana była przez gońca pieszego w czasie dwóch godzin. Ten system metryczny obowiązywał w Saksonii do 1840 roku, kiedy na terenie większości krajów niemieckich wprowadzono obowiązującą już milę pruską (zwaną wówczas saską lub drezdeńską), która liczyła 7532,48 m. Niezależnie od obowiązujących miar projekt słupów milowych Adama Friedricha Zürnera przyjął się bardzo szybko w większej części Europy. Wszystkie słupy zostały wykonane z kamienia. Oznaczone były trąbką pocztową i godłem królewskim, zaś na przedniej ścianie wyryto odległości od danego miejsca do najważniejszych, najbliższych miast leżących na danym trakcie. Słupy miały różną wielkość w zależności od dystansu, jaki wskazywały. Rozróżniano więc słupy: dystansowe, ćwierć milowe, półmilowe, trzy czwarto milowe, milowe i dwumilowe. |