„W DRODZE – DWA STULECIA. OD DYLIŻANSU DO SAMOCHODU”

Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu zapraszamy do zwiedzenia nowej wystawy czasowej: „W drodze – dwa stulecia. Od dyliżansu do samochodu”.

Historia podróży jest niemal tak stara jak historia ludzkości. I choć znaczna ich część nie została odnotowana, to wiele możemy na ich temat powiedzieć. Szczególnie dużo informacji dostarcza nam XIX wiek, gdy podróże pojazdami konnymi takimi jak: kariolka, bryczka, kurierka czy dyliżans stały się bardzo popularne. Z jego końcem zostały one wyparte przez kolej żelazną, która oferowała znaczne skrócenie czasu przejazdu, a następnie przez automobile i motocykle, to często do nich wracamy. Do świata „w zupełnie starym stylu”.

Przygotowana wystawa przedstawia konne i mechaniczne środki transportu oraz związany z nimi sposób podróżowania pasażerów, właściwy dla XIX i XX wieku.

Pierwsza część ekspozycji jest poświęcona XIX wiecznym pojazdom konnym, a zwłaszcza powszechnie znanemu dyliżansowi, który był wówczas ogólnie dostępnym, publicznym środkiem transportu. Druga pokazuje rozwój myśli ludzkiej oraz wielokierunkowy postęp techniki, pozwalający na znaczne przeobrażenie formuły przemieszczania się.

Zaprezentowane ryciny, pochodzące ze zbiorów własnych Muzeum, pozwolą przybliżyć ten rodzaj komunikacji i wczuć się w klimat dawnych wojaży. Przewodnikiem będzie pocztylion, z nieodłącznie towarzyszącym mu dźwiękiem trąbki pocztowej, oznajmiającym przyjazd i odjazd dyliżansu. Kolejne plansze wystawy przedstawiają informacje o dawnych sposobach podróżowania, poruszając różne jego aspekty. Podczas ich oglądania, zatrzymując się przy kolejnych jego etapach (niczym na stacjach pocztowych) można poznać rodzaje najważniejszych pojazdów konnych, umundurowanie pocztylionów, warunki panujące na drogach oraz podczas przejazdu, wygląd zajazdów pocztowych, a także wrażenia z wojaży, zanotowane w dziennikach czy wspomnieniach ówczesnych pasażerów.

Ekspozycja przybliża także dawny system logistyczny, stosowany przez pocztę – aby udać się w podróż ówczesny homo viator musiał wpierw wykupić bilet, a i często dopilnować załadowania bagażu, który mógł ważyć nie więcej niż 20-25 kg. Numerowane miejsca w dyliżansie zajmowano zgodnie z kolejnością sprzedaży biletów, potem także jego ceną, a pocztylion skrupulatnie pilnował czasu odjazdu. Bywało bowiem, że za spóźnienia musiał płacić z własnej kieszeni. Po drodze stawano na wyznaczonych stacjach pocztowych, na których podróżni mieli do swej dyspozycji specjalne pomieszczenie – izbę pocztową – a obsługa stacji była zobowiązana zapewnić, za dodatkową opłatą, kawę, herbatę czy pieczywo. I tak jeżdżono od miejsca do miejsca, ze stacji do stacji, wieloma trasami łączącymi Warszawę z innymi polskimi i zagranicznymi miastami.
Temat przewozu poczty i przemieszczania się ludności był tak interesujący, że znalazł swe odbicia w wielu źródłach: we wspomnianych wcześniej pamiętnikach, w powieściach oraz w poezji. Ale nie tylko, był on także widoczny w twórczości muzyków, rzeźbiarzy, malarzy i grafików. To dzięki tym ostatnim, a szczególnie wykonanym przez nich drzeworytom, prezentowanym na łamach ówczesnych książek i czasopism, tak wiele wiemy na temat dawnych wojaży.

Na wystawie prezentowane są wybrane drzeworyty, litografie i miedzioryty oraz inne rodzaje technik graficznych, ukazujące warunki panujące podczas XIX wiecznych podróży.

Pojawienie się kolei żelaznej – pierwszą linię dla użytku publicznego otwarto w 1825 r. między Stockton-on-Tees a Darlington – przyspieszyło zmierzch dyliżansu. Kolej znacznie skróciła czas przejazdu, a sympatia jaką dotąd cieszyły się dyliżanse została przeniesiona na maszyny parowe oraz lokomotywy. Jednak także i one musiały „konkurować” z pojawiającymi się motocyklami i automobilami, które oferowały już zupełnie inne warunki podróży.

Mamy nadzieję, że zaprezentowane na wystawie materiały uzupełnią wyobrażenia związane z podróżami w stylu retro i przybliżą tamte czasy.

Kurator wystawy: Grażyna Krawczyk.
Zapraszamy serdecznie!